Dag Bigi, hallo Kumasi

Onze eerste week in Mampong Babies Home zit erop. Er zijn nog 38 kinderen. Een tweeling van acht is eerder deze week naar de vader en familie teruggegaan en Bigi (een verstandelijk gehandicapte jongen van zeven) is vrijdag door zijn tante opgehaald. De verzorgsters waren buitenzinnig verheugd toen ze hoorden dat er iemand voor Bigi was. Ze klapten, zongen en maakten vreugdedansjes. Of ze nu blij waren voor Bigi of opgelucht dat ze van hem af waren weet ik niet. Bigi is een grote sterke jongen die niet kan praten en lastig te hanteren is maar zijn scheve brede glimlach en fladderende motoriek zijn aandoenlijk, althans dat vond ik. De meeste vrouwen in het weeshuis waren niet zo van hem gecharmeerd. In Ghana heeft men sowieso niet veel op met verstandelijk gehandicapten. Ze worden verstoten of genegeerd. Dat geldt tot op zekere hoogte ook voor lichamelijk gehandicapten. Op drukke kruispunten in de steden lopen en rollen (op soort skateboard) tientallen blinden en anderszins gehandicapten bedelend en met gevaar voor eigen leven langs de files voor de stoplichten.
De 18 kleinsten (6 baby's en 12 peuters van 6 tot 24 maanden) zijn de hele dag in huis. 15 grotere peuters en kleuters (2 tot 4 jaar) gaan naar de crèche en de 5 grootsten gaan naar de basisschool op hetzelfde terrein van St. Monica. Elke morgen verlaten wij na een ontbijt van een witte boterham of in water gekookte havermoutpap, rond half acht ons gasthuis om de heuvel op te klimmen naar het weeshuis. De 'wijk' uit begeleidt door buurkindertjes die ' Bruni, how are you?' roepen, je hand vasthouden en gezellig een stukje meelopen. Tegen elf uur dalen we weer af naar het dorp. Rond half drie beginnen we aan wat zondermeer de zwaarste klim van de dag is. Weer omhoog naar het weeshuis op het heetste moment van de dag en zonder bomen die schaduw geven langs de route. Als rond kwart over zes alle kindertjes op bed liggen zit onze dagtaak er op. Ik gaf eerder al wat eerste indrukken van het weeshuis. Die kloppen nog steeds al is dit weeshuis naar Ghaneze maatstaven zeker niet één van de allerarmsten. Kun je nagaan hoe abominabel het elders, vooral in het Noorden, moet zijn. Kennis gemaakt en samengewerkt met een keur aan verzorgsters. Sommigen heel vriendelijk, anderen ronduit krengerig. Soms alleen tegen de kinderen maar niet zelden ook tegen ons. Ze blaffen korte commando's als ' Bruni take this'. Inmiddels wel ontdekt dat de beperkte kennis van het Engels mede oorzaak is van die eenlettergrepige communicatie. Denk nu niet dat het allemaal bitches zijn want dat is niet zo, maar sommigen.....gggrrrrhh. Gelukkig zijn er ook verzorgsters die merkbaar om de kinderen geven, zorgzaam, streng en lief zijn. Schril contrast tussen de één die direct op zoek gaat naar zinkzalf als ze bij een van de baby's vurige luieruitslag ontdekt, en de ander die met tegenzin een luier verschoont omdat de dunne poep er langs de beentjes uitloopt, maar niet eens even de billetjes schoonmaakt voordat ze een nieuwe luier om doet. De eerste dagen hadden we wegwerpluiers. Niet verpakt, waarschijnlijk een restpartij ergens vandaan. Maar die waren helaas al spoedig op waarna we overgingen op het vooroorlogse systeem van een lakenachtige in een strook gevouwen doek (nee geen redelijk absorberende katoenen luier!) die door het omknopen van een plastic buitenluier op zijn plaats moet blijven zitten. Ze worden loodzwaar en absorberen nauwelijks. Ook met de manier waarop de baby's die de fles niet leegdrinken gedwongen worden tot drinken hebben we wel moeite. De melk wordt zo uit de ontspeende fles in het keelgat geschonken terwijl de voedster met de andere hand de tegenspartelende handjes vasthoudt en de kaak in een soort houdgreep klemt. De bedoeling is vast goed, ze willen dat de kinderen toch wat binnenkrijgen, maar deze methode van slikken of stikken is wel erg bruut en het gegorgel en geproest van de kleintjes is niet om aan te horen. Jullie zullen begrijpen dat het zo nu en dan niet meevalt om er bij te zitten en je mond te houden. Maar ja, wie zijn wij om commentaar te leveren. Voor een deel zijn het natuurlijk duidelijke cultuurverschillen, maar soms ook niet, er zijn immers ook verzorgsters die in onze ogen wel vriendelijk en zorgzaam zijn en die komen eveneens uit Ghana. De kinderen zijn, van kleins af aan, allemaal vechtertjes. Delen, troosten of samen spelen zie je maar zelden. Alles wordt van elkaar afgepakt en gesloopt, waarna er natuurlijk klappen en tranen volgen. Er is dan ook vrijwel geen speelgoed in omloop, alleen wat in de speelkamer die op slot is, maar in het weekend open schijnt te gaan. Geen kind heeft iets van zichzelf. De groteren delen zelfs hun bedje. Zowel de kleintjes als de groteren smeken om de aandacht van ons obruni's. Maar er kan er nu eenmaal maar één tegelijk op schoot. En al zou ik vinden dat er best plaats is voor twee, de eerst zittende slaat de tweede er onherroepelijk vanaf of zet het op een blèren. Dat doen ze trouwens ook wanneer je ze na een knuffelmomentje weer neerzet om een ander wat aandacht te gunnen. De onderlinge jaloezie is groot maar gezien de setting waarin de kinderen leven ook wel erg begrijpelijk. Net als de ieder voor zich overlevingsmentaliteit. Er is veel werk te doen. Ik vraag me wel eens af hoe ze dat doen als er geen vrijwilligers zijn. Als we 's morgens komen krijgen de groteren hun pap (een beige-bruinige drap die eruit ziet alsof het al eerder geconsumeerd is). Daarna is het de beurt aan de kleintjes. Vaak sla ik deze flessenronde over om de groteren te helpen aankleden voordat ze naar de daycare gaan. Eerst nog even allemaal op het potje waarna ze, zo gauw je in de buurt komt, krom gaan staan zodat je hun billen schoon kunt vegen. Moet eerlijk zeggen dat ik de potjesruimte een beetje mijd, ik vind het zo vies daar. De kleding en het schoeisel is een bij elkaar geraapt en versleten zooitje. Als de groteren naar de crèche zijn gaan de kleintjes in bad en weer in bed. Dat is een tijdrovend maar leuk karwei (op het luiergedeelte na dan). De baby's worden zorgvuldig gewassen, geolied en gezalfd. Dit in tegenstelling tot de groteren die allemaal met hetzelfde natgemaakte t-shirt de snottetoet wordt afgeveegd. Eind van de middag eten ze warm. Ik ben inmiddels gepromoveerd tot voedster van de jonkies. Zitten met z'n zessen in een rijtje tegenover me en krijgen om de beurt een samengekneed balletje rijst, fofu of baku (beiden deegachtige substanties) met saus of soep uit mijn rechterhand. Bestek gebruiken ze hier niet. Wel oppassen geblazen voor de scherpe tandjes van hongerige kindertjes. Gelukkig is er tussen de bedrijven door wel tijd om even lekker te knuffelen of te zingen met de kindjes. Stanley, een jochie dat een jaar geleden op anderhalf jarige leeftijd zwaar ondervoed werd binnengebracht en nog steeds vel over been is, heeft mijn hart gestolen. Hij kan zo peinzend en bedachtzaam kijken dat hij soms net een heel oud mannetje lijkt.

Intussen gaat in het gastgezin het leventje gewoon door. Nou ja gewoon, Rose, één van de vier dochters, is zondag bevallen van een zoon. Nu is 'mama Thes' overgrootmoeder. We genieten van haar hartelijkheid en ook van onze ruime kamer en , inmiddels kakkerlakvrije, eigen badkamer. De rest van het gezin is wat afstandelijker. Ze zijn zeker niet onvriendelijk maar beginnen ook niet uit zichzelf een praatje of zo. Past niet echt in het (wellicht sterk geromantiseerde) beeld dat we ons van te voren gevormd hadden van een Ghanees gastgezin, maar is eigenlijk wel begrijpelijk. Steeds weer nieuwe vreemden in je huis die extra werk met zich mee brengen , de mooiste kamer inpikken en inbreuk op je privacy maken. Maar al met al hebben we het goed hier!

Het weekend ‘zijn we met een van ellende uit elkaar vallende trotro naar Kumasi geweest. We hebben onszelf getrakteerd op een nachtje in een luxe hotel met zwembad en er volop van genoten. We slenterden over de drukste markt van West-Afrika, de Kejetiamarket. Een onvoorstelbare bedrijvigheid op een gigantisch terrein dat is onderverdeeld door talloze smalle roodzanderige steegjes en daarlangs met golfplaten en parasolletjes bedekte stalletjes en kleedjes. Het krioelt er van de mensen die werkelijk alles wat verkocht kan worden of gekocht is op het hoofd meedragen. Zo zagen we bijvoorbeeld een pruik van bananen, een mand gedroogde vis en een toren gestapelde handdoeken. Er is zoveel te zien, te horen en te ruiken dat het je gewoon duizelt, zeker als er ook nog zoveel mensen ‘obruni’ roepen en je hand of arm vastpakken.
Verder bezochten we het Prempreh II Jubilee Museum waar we een aardig beeld kregen van de Ashantigeschiedenis. Het museum is genoemd naar de populaire Asanthi-koning Nana Osei Agyeman Prempreh de tweede die in 1931 de Golden Stool besteeg en ruim veertig jaar regeerde, tot hij dood ging. De meeste voorwerpen in het museum zijn uit deze vreedzame periode waarin het Ashantirijk floreerde. Helaas zijn de zwart-witfoto's en verschillende voorwerpen door vocht en zonlicht erg beschadigd. Een goede conservator zou geen overbodige luxe zijn. We gingen ook langs bij Manhyia Palace waar de huidige Asantehene (koning) Osei Tutu II woont. Natuurlijk zagen we hem niet maar wel de woonruimten van zijn voorgangers. Boeiend.

Onze internettijd is om dus ik sluit af, dank allemaal voor het meelezen.

Lieve groetjes Wilma